Άρθρο του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστου Σπίρτζη για την Εφημερίδα Ναυτεμπορική.
Ιστορικά, οι οικονομικές κρίσεις ξεπεράστηκαν σε παγκόσμιο επίπεδο μέσω μεγάλων υποδομών κυρίως στο Τομέα των Κοινωνικών Υποδομών και των Μεταφορών. Οι λόγοι είναι προφανείς, αλλά αξίζει τον κόπο να τους μνημονεύσουμε: η άμεση δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και συνεπώς η μείωση της ανεργίας και η αύξηση της καταναλωτικής δυνατότητας, η εκκίνηση της βιομηχανίας δομικών υλικών και συστημάτων και επομένως η επένδυση ιδιωτικών κεφαλαίων σε παραγωγική κατεύθυνση και η άμεση αύξηση των δημοσίων εσόδων.
Σήμερα, που οι επιπτώσεις της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης δοκίμασαν και δοκιμάζουν τις αντοχές του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, αλλά κυρίως έπληξαν το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων και της πλειοψηφίας των ευρωπαϊκών λαών, είναι αναγκαιότητα η υιοθέτηση ενός εθνικού μοντέλου παραγωγικής ανασυγκρότησης, με βασικό προαπαιτούμενο τις Υποδομές και κυρίως τις Μεταφορικές υποδομές. Ενός μοντέλου, με νέες, εναλλακτικές παραγωγικές δομές, με μεταποιητικές δραστηριότητες που θα δίνουν πρόσθετη υπεραξία στα προϊόντα πρωτογενούς παραγωγής, με αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού μέσω της ίδρυσης εταιρειών καινοτομίας και προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, με αξιοποίηση του εγχώριου «καθαρού» ενεργειακού πλούτου, όπως η γεωθερμία, η αιολική και ηλιακή ενέργεια, σε μια ισορροπία με τον ορυκτό πλούτο που δεν θα κάνει μη ανταγωνιστική την ελληνική παραγωγή, με δράσεις κυκλικής οικονομίας, με ανάπτυξη των παραγωγικών πλεονεκτημάτων κάθε γωνιάς της χώρας μας.
Ενός παραγωγικού μοντέλου που στοχεύει στην αειφορία, στη βιωσιμότητα, τη συνεργατικότητα και την πολλαπλή προστιθέμενη αξία.
Για να υλοποιήσουμε αυτό το σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης, οφείλουμε κάθε Υποδομή, είτε αφορά τις Μεταφορές είτε τις κοινωνικές υποδομές είτε τις υποδομές άρδευσης και ύδρευσης είτε τις ενεργειακές και τηλεπικοινωνιακές υποδομές, να υπηρετούν με ιεράρχηση τις παραγωγικές ανάγκες του σχεδίου και τις κοινωνικές ανάγκες της κοινωνίας.
Στην Ελλάδα, για δεκαετίες, το αναπτυξιακό μοντέλο των Υποδομών και Μεταφορών χαρακτηριζόταν από αποσπασματικότητα και έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού. Τα έργα υπηρετούσαν τις ανάγκες των λίγων και όχι των πολλών. Σκόπιμα από τη λήξη του Β’ παγκοσμίου πολέμου υιοθετήθηκε ένα συντηρητικό αναπτυξιακό και ταυτόχρονα αντιπαραγωγικό μοντέλο που βασίστηκε στο δίπολο Αθήνας – Θεσσαλονίκης, με έντονα πολιτικά χαρακτηριστικά, πελατειακής λογικής. Βασικές αρχές, όπως η εξωστρέφεια μέσω διακρατικών συμφωνιών συνεργασίας σε μεγάλα έργα Υποδομών, η βιωσιμότητα, η δημιουργία της εγχώριας προστιθέμενης αξίας, η απλοποίηση των αδειοδοτικών, διοικητικών και διαγωνιστικών διαδικασιών, η διαφάνεια, η βέλτιστη αξιοποίηση πολλαπλών χρηματοοικονομικών εργαλείων που θα διασφαλίσουν πρώτιστα το δημόσιο συμφέρον μέσω και της κατανομής των κινδύνων και της διαθεσιμότητας πόρων και κεφαλαίων και κυρίως η εθνικά και επιστημονικά τεκμηριωμένη προτεραιοποίηση Υποδομών για τις Μεταφορές και τα Εμπορευματικά Κέντρα, ήταν terra incognita για το πολιτικό προσωπικό της χώρας που διαχειρίστηκε τις Υποδομές των Μεταφορών.
Τα τελευταία τέσσερα χρόνια η χώρα μας έχει γυρίσει σελίδα. Σήμερα, μπορούμε να μιλάμε για έναν μακροπρόθεσμο και επιστημονικά τεκμηριωμένο Στρατηγικό Σχεδιασμό για τις Μεταφορές και τα Εμπορευματικά Κέντρα. Για πρώτη φορά, η Χώρα θα διαθέτει έναν οδικό χάρτη 20ετίας έργων και δράσεων στους εν λόγω τομείς, ο οποίος διαμορφώνεται με όρους βιωσιμότητας και αειφόρου ανάπτυξης.
Στο Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Μεταφορών (master plan), με τελικό ορίζοντα το έτος 2037 και ενδιάμεσο χρονικό ορίζοντα το έτος 2027, εντάσσονται το σύνολο των Συνδυασμένων Μεταφορών: Οι ακτοπλοϊκές μεταφορές, τα λιμάνια, τα εμπορευματικά κέντρα, οι σιδηροδρομικές υποδομές, οι διεθνείς συνδέσεις, οι οδικές μεταφορές. Το εν λόγω έργο εδράζεται στην αρχή της συνέχισης του κράτους, θέτοντας ένα κοινό όραμα, πέρα και πάνω από πολιτικές εξυπηρέτησης συμφερόντων, δημιουργεί αξιόπιστες προϋποθέσεις προσέλκυσης ιδιωτικών κεφαλαίων μέσα από έργα ΣΔΙΤ και υλοποιείται με τον συντονισμό και τη συνεργασία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Παράλληλα, προχωρώντας τις θεσμικές τομές που απαιτούνται, ιδρύθηκε, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, ειδική μονάδα Στρατηγικού Σχεδιασμού στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.
Η Κυβέρνηση με την υποστήριξη και το σχεδιασμό του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών υλοποιεί ένα μακράς πνοής επενδυτικό πρόγραμμα με κεντρικούς άξονες την αναβάθμιση και την επέκταση της υφιστάμενης υποδομής όλων των Μέσων Μεταφοράς αλλά και την προώθηση των Συνδυασμένων Μεταφορών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η προτεραιότητα του σχεδιασμού εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης του Σιδηρόδρομου μέσω της ηλεκτροκίνησης, της διαλειτουργικότητας του δικτύου (αστικού και περιαστικού) και της επέκτασής του, ώστε να συνδέσει παραγωγικές υποδομές όπως τα logistics centers, τα οποία βρίσκονται ψηλά στην ιεράρχηση των δράσεων μας στο πεδίο των Συνδυασμένων Μεταφορών:
Τον περασμένο Οκτώβρη κυρώθηκε από το Ελληνικό Κοινοβούλιο η σύμβαση του Θριασίου Εμπορευματικού Κέντρου, ενός κέντρου διεθνούς εμβέλειας, το οποίο θα συμβάλλει στην αύξηση των σιδηροδρομικώς μεταφερόμενων εμπορευματικών φορτίων και στην ανάδειξη της χώρας μας, ως βασικής πύλης διακίνησης εμπορευμάτων στα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών. Παράλληλα, σε εξέλιξη βρίσκεται και ο διαγωνισμός για το Εμπορευματικό Κέντρο της Θεσσαλονίκης στο πρώην στρατόπεδο Γκόνου, ενώ ο σχεδιασμός, περιλαμβάνει Εμπορευματικά Κέντρα σε Αλεξανδρούπολη, Βόλο, Λάρισα, Καβάλα, Ηγουμενίτσα και Πάτρα. Ταυτόχρονα, υλοποιείται το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την ανάπτυξη του τομέα της Εφοδιαστικής Αλυσίδας (logistics) που ενέκρινε το Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής το 2017. Ένα σχέδιο που ανέδειξε τις τεράστιες ανάγκες για βελτίωση της αποτελεσματικότητας των logistics που βρίσκεται στο επίκεντρο της οικονομικής ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας παγκοσμίως.
Με τα παραπάνω, δεν επιδιώκουμε μονοσήμαντα να αναδείξουμε τη χώρα μας σε κέντρο μετακίνησης ανθρώπων και διανομής εμπορευμάτων. Πρωτίστως, δημιουργούμε τις υποδομές και τα πλεονεκτήματα, ώστε οι παραγωγικές μονάδες της χώρας να έχουν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα εκμεταλλευόμενες τη γεωπολιτική μας θέση και τις δυνατότητες ανάπτυξης και διανομής προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας, αναδεικνύοντας τη χώρα σε ένα διεθνές διαμετακομιστικό κέντρο Συνδυασμένων Μεταφορών για την Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη.
Σε πολιτικό επίπεδο, η Κυβέρνηση προχωράει αποφασιστικά στη δημιουργία ενός δικτύου διασυνδεσιμότητας Συνδυασμένων Μεταφορών στη Βαλκανική Χερσόνησο, αναδεικνύοντας τη χώρα σε ηγέτιδα δύναμη στην περιοχή των Βαλκανίων και αναβαθμίζοντας τη γεωπολιτική της ισχύ. Ο τόνος δόθηκε την περασμένη εβδομάδα με την επίσκεψη του Πρωθυπουργού κ. Αλέξη Τσίπρα, από την πρωτεύουσα της Βόρειας Μακεδονίας. Έχει ήδη προηγηθεί η συμφωνία της Ελλάδας με τη Βουλγαρία που υπέγραψαν οι Πρωθυπουργοί των δύο χωρών για την ίδρυση διακρατικής εταιρείας που αφορά την υλοποίηση και λειτουργία της Σιδηροδρομικής Γραμμής Θεσσαλονίκης-Καβάλας-Αλεξανδρούπολης και Μπουργκάς-Βάρνας-Ρούσε. Η σιδηροδρομική σύνδεση των τριών λιμανιών της Β. Ελλάδας με αυτά της Μαύρης Θάλασσας, δημιουργούν ένα νέο διευρωπαϊκό διάδρομο ομαλής ροής ανθρώπων και εμπορευμάτων, παρακάμπτοντας τα στενά του Βοσπόρου, εκμεταλλευόμενο πλήρως τα πλεονεκτήματα της διατροπικότητας.
Η πολιτική βούληση για την αναβάθμιση των οδικών και σιδηροδρομικών συνδέσεων με τους γείτονες μας είναι εκπεφρασμένη. Τα δυτικά Βαλκάνια μπαίνουν σε ευρωπαϊκό δρόμο και οι συνέργειες στις Υποδομές και τις Μεταφορές σχεδιάζονται και υλοποιούνται. Χτίζουμε τον πατριωτισμό της ειρήνης και της κοινής ανάπτυξης των βαλκανικών χωρών, αφήνοντας πίσω μας τους εθνικιστικούς, ακροδεξιάς κατεύθυνσης, δογματισμούς «του κινδύνου από Βορρά», δίνοντας με τη Συμφωνία των Πρεσπών μια αχτίδα ελπίδας, την ίδια στιγμή που η ακροδεξιά αναπτύσσεται σε όλη την Ευρώπη. Τελειώνουμε με τον ετεροβαρή σχεδιασμό οδικών δικτύων. Προχωράμε στις διαλειτουργικές μορφές μετακίνησης, που επιτυγχάνουν βελτίωση του χρόνου ταξιδιού, μείωση του κόστους μετακίνησης και μεταφοράς αγαθών και εμπορευμάτων καθώς και περιορισμό του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των Μεταφορών. Παράλληλα, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών συνεχίζει απρόσκοπτα την ολοκλήρωση σημαντικών έργων Υποδομής. Στόχος να συνδυάσουμε τις μεταφορές για τις Υποδομές του Μέλλοντος. Υπενθυμίζουμε ότι
– Έχουν ολοκληρωθεί οι πέντε συμβάσεις παραχώρησης των αυτοκινητοδρόμων.
– Υλοποιείται το νότιο τμήμα του Ε65 και ολοκληρώνεται η διαδικασία για την έναρξη του βόρειου
– Υπογράφηκε η Σύμβασης Παραχώρησης για την κατασκευή, του Νέου Διεθνούς Αερολιμένα Ηρακλείου Κρήτης στο Καστέλι καθώς και κατασκευή των Οδικών Συνδέσεων αυτού.
-Ολοκληρώθηκε η Σιδηροδρομική Σύνδεση Αθήνας –Θεσσαλονίκης και Θεσσαλονίκης – Ειδομένης με ηλεκτροκίνηση
-Βρίσκονται σε εξέλιξη οι διαγωνιστικές διαδικασίες που αφορούν το Βόρειο Οδικό ΄Αξονα Κρήτης και τη γραμμή IV του Μετρό της Αθήνας
-Προετοιμάζονται οι διαγωνισμοί για την παράκαμψη της Χαλκίδας και το τελευταίο τμήμα της σιδηροδρομικής σύνδεσης Κορίνθου-Πατρών
-Σε εξέλιξη βρίσκονται οι διαγωνιστικές διαδικασίες για την υποθαλάσσια σύνδεση της Σαλαμίνας.
Προχωράμε με μία νέα, υγιή προσέγγιση στο σχεδιασμό και την υλοποίηση των έργων Υποδομών και Υποδομών Μεταφορών. Βελτιστοποιούμε το κόστος, πολλαπλασιάζουμε τις ωφέλειες. Το δόγμα ενός σχεδιασμού που έπεται των αναγκών και των εξελίξεων υλοποιώντας έργα για τα έργα, κόστισε ακριβά στην κοινωνία, την οικονομία, και την εθνική αξιοπιστία μας. Το εθνικό Σχέδιο για τις Υποδομές και τις Μεταφορές δεν αποτελεί απλά έναν τεχνοκρατικό σχεδιασμό, αλλά εξωτερικεύει όλες τις εθνικές μας δυνατότητες που η γεωστρατηγική μας θέση αναδεικνύει, το επιστημονικό μας δυναμικό εγγυάται και οι επόμενες γενιές απαιτούν να αξιοποιήσουμε.
