Η συνέντευξη του βουλευτή Ανατολικής Αττικής και πρώην υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστου Σπίρτζη στην Εφημερίδα των Συντακτών και τον δημοσιογράφο, Δημήτρη Τερζή.
• Κατά τη διάρκεια της εμφάνισής σας στον ΣΚΑΪ, μετά το δυστύχημα, είπατε πως το επιχείρημα της διάχυσης ευθυνών που χρησιμοποιεί η κυβέρνηση δεν ισχύει. Αυτό σημαίνει πως όλα λειτουργούσαν μια χαρά στο σιδηροδρομικό δίκτυο έως το 2019 και μετά ήρθε η κατάρρευση;
Το τραγικό δυστύχημα και το χρέος μας απέναντι στη μνήμη των 57 νεκρών και του δράματος των οικογενειών τους δεν επιτρέπουν να ειπωθεί κανένα ψέμα, να μην υπηρετηθεί καμία σκοπιμότητα, να μη γίνει καμία προσπάθεια συγκάλυψης οποιασδήποτε ευθύνης οποιουδήποτε. Υπάρχουν τεράστιες πολιτικές ευθύνες, υπάρχουν διαχρονικές παθογένειες. Οι ευθύνες όμως είναι προσωποποιημένες. Αν εμείς έχουμε μερίδιο ευθύνης, δεν θα αρνηθούμε ποτέ, ούτε το πράξαμε ποτέ, να τις αναλάβουμε, αλλά θα είναι όλα αληθή και τεκμηριωμένα με στοιχεία. Αυτό που είπα σημαίνει ότι αν λειτουργούσε ο σιδηρόδρομος, όπως το 2019, δεν θα γινόταν το τραγικό δυστύχημα, δεν θα είχαμε μετωπική σύγκρουση τρένων.
• Δηλαδή, τι ακριβώς συνέβαινε επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και τι έγινε αργότερα;
Μέχρι το 2018, που παραδόθηκε η διπλή σιδηροδρομική γραμμή και η ηλεκτροκίνηση Αθήνας Θεσσαλονίκης, ο σιδηρόδρομος χρησιμοποιούσε την παλιά όδευση μονής γραμμής σε ένα πολύ μεγάλο μέρος της διαδρομής. Η λειτουργία της διπλής γραμμής απαιτούσε την ολοκλήρωση πολύ μεγάλων και τεχνικά δύσκολων υποδομών που περιλάμβαναν την ολοκλήρωση κατασκευής σηράγγων πολλών χιλιομέτρων, την κατασκευή γεφυρών πάνω σε σεισμικά ρήγματα, την ηλεκτροκίνηση της σιδηροδρομικής γραμμής σε εκατοντάδες χιλιόμετρα. Οταν η διπλή γραμμή τέθηκε σε λειτουργία ήταν μια άλλη μέρα για τον ελληνικό σιδηρόδρομο και παρείχε πραγματική ασφάλεια. Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος ειδικός για να καταλάβει ότι όταν δεν είχαμε ποτέ μετωπική σύγκρουση στη μονή γραμμή είναι απαράδεκτο να έχουμε σε διπλή. Δυστυχώς η κυβέρνηση Μητσοτάκη διέλυσε τις δικλίδες ασφαλείας που υπήρχαν και λειτουργούσαν, ώστε να υπάρχει η στοιχειώδης ασφάλεια στο σιδηροδρομικό δίκτυο και οι οποίες θα είχαν αποτρέψει την τραγωδία αν λειτουργούσαν έως σήμερα.
Αφησε να μειωθεί δραματικά το προσωπικό. Χρησιμοποίησε σε κρίσιμες θέσεις για την ασφάλεια, όπως οι σταθμάρχες, ανθρώπους με μηδενική εμπειρία και άλλους ανθρώπους και χωρίς εμπειρία και με μπλοκάκια. Εμείς παλέψαμε και προσπαθήσαμε, ακόμη και οι ελλείψεις που υπήρχαν σε προσωπικό, λόγω της απαγόρευσης προσλήψεων των μνημονιακών επιβολών, μέχρι το 2019, να αντιμετωπιστούν με επαναφορά προσωπικού, που είχε μεταταγεί υποχρεωτικά και με μετατάξεις, μόνιμου προσωπικού, ώστε να διασφαλιστούν οι στοιχειώδεις λειτουργίες ασφάλειας. Οι κρίσιμες θέσεις για την ασφάλεια είχαν έμπειρο και καλά εκπαιδευμένο προσωπικό. Η μεγάλη πολιτική ευθύνη της κυβέρνησης Μητσοτάκη, για να δώσει σε ιδιώτες μέσω ΣΔΙΤ τη συντήρηση και λειτουργία του ΟΣΕ, όπως επανειλημμένα είχαν εξαγγείλει, και ο δογματισμός να μεταφερθούν στον ιδιωτικό τομέα κρίσιμες δημόσιες λειτουργίες οδήγησαν στη μεγάλη μείωση του προσωπικού και την κατάρρευση της λειτουργίας και της ασφάλειας του ελληνικού σιδηροδρόμου.
• Η κυβέρνηση όμως υποστηρίζει πως ούτε επί των ημερών σας λειτουργούσε το κέντρο τηλεδιοίκησης στη Λάρισα…
Μέχρι τον Ιούλιο του 2019 στον σταθμό της Λάρισας λειτουργούσε υπερκείμενο των σταθμών κέντρο τηλεδιοίκησης, όπως είπαν οι ίδιοι οι εν ενεργεία σταθμάρχες και το οποίο επιβεβαίωσε με ανακοίνωσή του και ο ΟΣΕ. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη προσπάθησε να αποπροσανατολίσει αναφέροντας ότι λειτουργεί σύστημα τηλεδιοίκησης εντός του σιδηροδρομικού σταθμού, υποκρύπτοντας ότι υπήρχε πρόσθετο υπερκείμενο κέντρο τηλεδιοίκησης στη Λάρισα. Απαξιώθηκε και επί της ουσίας σταμάτησε να λειτουργεί το 2020 το δευτεροβάθμιο κέντρο ελέγχου στην Αθήνα (στην οδό Καρόλου). Σύστημα GPS υπήρχε και υπάρχει σε όλα τα τρένα και στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ, που δείχνει κάθε στιγμή τη θέση των τρένων και την κατεύθυνση της πορείας τους.
Με τον διαχωρισμό του δευτεροβάθμιου κέντρου το 2020, δεν νοιάστηκε κανείς να υπάρξει ένα πρόσθετο τερματικό στον ΟΣΕ, να υπάρχει το κατάλληλο προσωπικό, να διασφαλιστούν οι διαδικασίες και η συνεχής επικοινωνία, η οποία χάθηκε με την κατάργηση της ενιαίας λειτουργίας του δευτεροβάθμιου κέντρου ΟΣΕ και ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Δεν νοιάστηκε κανείς από το επιτελικό κράτος για τη διασφάλιση των διαδικασιών, του εξοπλισμού αλλά και των συνεχών επικοινωνιών με μηχανοδηγούς και σταθμάρχες που υπήρχαν στο δευτεροβάθμιο κέντρο ελέγχου και αποτελούσαν πρόσθετη δικλίδα ασφαλείας, που ρύθμιζε την πορεία όλων των συρμών πανελλαδικά και επικοινωνούσε με όλους τους σταθμάρχες και όλους τους μηχανοδηγούς.
Δεν νοιάστηκε κανείς για τέσσερα χρόνια να ενεργοποιηθεί το σύστημα GSMR, δηλαδή η κινητή τηλεφωνία των τρένων, που παραδόθηκε τον Ιούλιο του 2019 και με όλο το προσωπικό του ΟΣΕ, της Hellenic Train και της ΣΤΑΣΥ εκπαιδευμένο. Αυτά δεν σημαίνουν προφανώς ότι ο ΟΣΕ λειτουργούσε τέλεια. Υπήρχαν πολλά προβλήματα, μνημονιακοί περιορισμοί, πιέσεις από τους θεσμούς, αντιπαραθέσεις με ιδιώτες και συμφέροντα. Επρεπε να αντιμετωπίσουμε τις αμαρτίες που συνοψίζονταν με εκκρεμούσες καταγγελίες στην Ε.Ε. για τον ΟΣΕ, την ΤΡΑΙΝΟΣΕ και την ΕΕΣΤΥ πάνω από 15 δισ. ευρώ. Επρεπε να αντιμετωπίσουμε την ολοκλήρωση έργων από συμβάσεις της Siemens, που ακόμη ήταν σε εκκρεμότητα, όπως του GSMR.
• Η Ν.Δ. σάς κατηγορεί ότι είπατε πέντε ψέματα στη συνέντευξή σας στον ΣΚΑΪ. Υποστηρίζει μεταξύ άλλων ότι το 68% της σήμανσης, που λέτε ότι παραδώσατε, ήταν πλασματικό και πως χρειάστηκαν επιπλέον εργασίες σε αυτό το κομμάτι που υποτίθεται πως ήταν έτοιμο. Σας καλεί επίσης να παραστείτε στην Επιτροπή Μεταφορών και Εμπορίου της Βουλής σε κατ’ αντιπαράσταση συζήτηση με τον κ. Γεραπετρίτη. Θα το κάνετε;
Καταρχάς ας μας εξηγήσουν γιατί την ώρα που οι γονείς και οι συγγενείς των 57 νεκρών ζούσαν το δράμα που μας συγκλόνισε όλους, όταν πενθούσε σύσσωμος ο ελληνικός λαός, οι επιτελικοί μηχανισμοί του κ. Μητσοτάκη και ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης ασχολούνταν με την προπαγανδιστική διακυβέρνηση της ευθύνης του σταθμάρχη, της διάχυσης ευθύνης τού «Ολοι φταίνε» και της ισοπεδωτικής λογικής τού «Ολοι ίδιοι είναι». Διοργάνωσαν καμπάνια με τίτλο «Πού είναι ο Σπίρτζης;». Εβαλαν τις κομματικές τους εφημερίδες να λασπολογούν και να προκαλούν. Προσπάθησαν να βάλουν τον ΣΥΡΙΖΑ στο κάδρο των ευθυνών, στοχοποιώντας εμένα και προσπαθώντας να συμμετάσχω σε τηλεοπτικές αντιμαχίες με άσχετους υπουργούς εγνωσμένης προκλητικής συμπεριφοράς και κυνικών διατυπώσεων, τις ημέρες που οι πατεράδες, οι μανάδες, τα αδέλφια και οι συγγενείς σπάραζαν στις κηδείες των παιδιών τους.
Προσπάθησαν, αντί να δώσουν εξηγήσεις για την κατάρρευση του σιδηροδρόμου και για το τραγικό δυστύχημα, να μετακινήσουν τη συζήτηση και τις ευθύνες. Μίλησα και θα μιλώ με στοιχεία. Με τον κ. Γεραπετρίτη πρέπει να συζητήσουμε για την παντελή και τραγικά αποδεδειγμένη αποτυχία του επιτελικού κράτους, που εισηγήθηκε ως αρμόδιος υπουργός στη Βουλή πριν από 4 χρόνια. Μέχρι σήμερα δεν γνωρίζουμε αν και πότε θα εμφανιστούν για να μιλήσουν οι άμεσα πολιτικοί υπεύθυνοι για τέσσερα χρόνια, είτε ο κ. Καραμανλής που παραιτήθηκε είτε οι παραμένοντες υφυπουργοί, Υποδομών κ. Καραγιάννης και Μεταφορών, κ. Παπαδόπουλος, που είχαν και συνεχίζουν να έχουν τις αρμοδιότητες της ΕΡΓΟΣΕ και του ΟΣΕ, είτε οι γενικοί γραμματείς και οι παραιτηθέντες – μη παραιτηθέντες διευθύνοντες σύμβουλοι που για 4 χρόνια έχουν την ευθύνη λειτουργίας του σιδηροδρόμου και υλοποίησης των έργων.
• Στην κατηγορία περί ψεμάτων από πλευράς σας, τι απαντάτε;
Ας δώσουν ένα επίσημο στοιχείο για να αιτιολογήσουν όσα επικαλούνται στον αέρα. Ο,τι είπα είναι απόλυτα τεκμηριωμένο με επίσημα έγγραφα που έδωσα στη δημοσιότητα. Αν ισχυρίζονται ότι λέω ψέματα, ας δώσουν ένα έγγραφο που να τα διαψεύδει. Τον Σεπτέμβριο του 2018, σύμφωνα με επίσημο έγγραφο, ήταν ολοκληρωμένο το 68% της άθλιας και πλημμελούς σύμβασης 717, για την ανάταξη της σηματοδότησης. Σύμβασης που τόσο ο διαγωνισμός όσο και η υπογραφή της έγινε από την κυβέρνηση Σαμαρά το 2014, με υπουργό τον κ. Χρυσοχοΐδη, υφυπουργό τον κ. Παπαδόπουλο που είναι και σήμερα. Μέχρι τον Ιούλιο του 2019, το έργο είχε προχωρήσει περαιτέρω, όπως αποδεικνύουν επίσης επίσημα έγγραφα που έδωσα στη δημοσιότητα. Είναι ψέμα αυτό που είπε ο κ. Γεραπετρίτης ότι είχε σταματήσει από 2017 ώς το 2019. Σας δίνω τα αποδεικτικά έγγραφα, πρωτόκολλα παραλαβής, έγγραφα προγραμματισμού εργασιών για κάθε μήνα, λογαριασμούς έργου, πιστοποίηση έργου, που αποδεικνύουν ότι όλο το 2018 και μέχρι τον Ιανουάριο του 2019, που στάλθηκε το πόρισμα της Επιτροπής Δημοσιονομικού Ελέγχου (ΕΔΕΛ) το έργο συνεχιζόταν.
• Για ποιους λόγους δεν έχει ολοκληρωθεί η σύμβαση 717 έως σήμερα;
Η μη ολοκλήρωση του έργου οφείλεται στις εγκληματικές παραλείψεις και τις πλημμέλειες της σύμβασης, το 2014, με κυβέρνηση συνεργασίας Ν.Δ. – ΠΑΣΟΚ, όπως αναφέρουν οι αποφάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου και το πόρισμα της ΕΔΕΛ. Για την ολοκλήρωση της σύμβασης 717 απαιτούνταν τόσο η αναθεώρηση των ποσοτήτων υλικών και εργασιών όσο και συμπληρωματική σύμβαση. Διαφορετικά θα είχαμε μια σύμβαση που θα είχε ολοκληρωθεί, θα είχε πληρωθεί και δεν θα λειτουργούσε το σύστημα σηματοδότησης. Τον Ιούλιο το 2019 η συμπληρωματική ήταν εγκεκριμένη, οι παρατηρήσεις της ΕΔΕΛ είχαν ικανοποιηθεί και το έργο μπορούσε να ολοκληρωθεί σε 14 μήνες. Αναρωτιέμαι γιατί υπέγραψαν τη συμπληρωματική το 2021, χωρίς να αλλάξουν ένα γράμμα, ενώ από το 2019 τους ενημέρωνε πιεστικά η διαχειριστική αρχή;
Τα επίσημα έγγραφα που έδωσα είναι στη δημοσιότητα και στη διάθεση όποιου θέλει. Με ποια αποδεικτικά τεκμηριώνουν τους ισχυρισμούς τους; Πού είναι τα έγγραφα της ΕΡΓΟΣΕ και των ελεγκτικών αρχών που επιβεβαιώνουν τους ισχυρισμούς τους; Πουθενά. Η προπαγάνδα συνεχίζεται, έχοντας στο μυαλό τους ότι ζητήματα συμβάσεων και διαδικασιών δεν είναι κατανοητά και δεν θα απασχολήσουν τους πολίτες. Δεν θα τους ακολουθήσουμε. Δεν είμαστε όλοι ίδιοι και ούτε θα γίνουμε ποτέ. Θα ήθελα όμως να ρωτήσω τόσο για το σύστημα τηλεδιοίκησης ETCS, σύμβασης του 2017 με υπουργό τον κ. Χατζηδάκη όσο και της σηματοδότησης 717, με υπουργό τον κ. Χρυσοχοΐδη και υφυπουργό τον ίδιο που είναι και σήμερα, τον κ. Παπαδόπουλο, σε ποιες γραμμές θα εγκαθιστούσαν αυτά τα συστήματα όταν η διπλή γραμμή και η ηλεκτροκίνηση παραδόθηκε το 2018;
Γιατί επέλεξαν να κάνουν συμβάσεις που δεν μπορούσαν να υλοποιηθούν, πέραν από τις πλημμέλειες και τις παραλείψεις που είχαν, σύμφωνα με τις ελεγκτικές αρχές; Ποιο ήταν το ποσοστό υλοποίησης της σύμβασης 717 για τη σηματοδότηση σύμφωνα με τα υπηρεσιακά έγγραφα της ΕΡΓΟΣΕ τον Φεβρουάριο του 2023, τέσσερα χρόνια μετά;
• Απ’ ό,τι αντιλαμβανόμαστε, υπήρχε μια σύγκρουση μεταξύ των δύο μερών της κοινοπραξίας που είχε αναλάβει την περαίωση της σύμβασης 717 για τη σηματοδότηση. Δίνεται επίσης η αίσθηση ότι το Δημόσιο ήταν κατά κάποιον τρόπο όμηρος των εργολάβων. Δεν υπήρχε τρόπος να λυθεί το θέμα πιο γρήγορα και αν ναι γιατί δεν έγινε αυτό;
Οποιος υπηρετεί σε θέση ευθύνης του δημόσιου τομέα οφείλει να μη λαμβάνει μέρος στις συγκρούσεις όποιων συμφερόντων. Οφείλει να έχει ίδια στάση απέναντι σε όλους και να κινείται με βάση τους νόμους και τις διαδικασίες που υπάρχουν για τη διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος. Η σύμβαση 717 για τη σηματοδότηση είχε ανάδοχο μία κοινοπραξία δύο εταιρειών. Ηταν δική τους και ενιαία η ευθύνη για την πλήρωση των όρων της σύμβασης. Η τότε διοίκηση της ΕΡΓΟΣΕ ξεκίνησε τη διαδικασία έκπτωσης του αναδόχου, που αποτελεί την πιο σκληρή και ακραία ενέργεια δημόσιας υπηρεσίας. Αν μπορείτε να κάνετε έρευνα αν για τις συγκεκριμένες εταιρείες είχε ποτέ εκκινηθεί διαδικασία έκπτωσης οπουδήποτε στον πλανήτη. Η εκπλήρωση των παρατηρήσεων της ΕΡΓΟΣΕ και των παρατηρήσεων της ΕΔΕΛ δείχνουν ότι ο χειρισμός ήταν ορθός και έφερε ως αποτέλεσμα την κατάθεση των μελετών της σύμβασης 717 ελεγμένων και υπογεγραμμένων και από τη δανειοπάροχο εταιρεία.
Δεν μπορεί καμία διοίκηση να παρακάμψει το ελεγκτικό συνέδριο, τις διαδικασίες που ορίζονται για τα συγχρηματοδοτούμενα έργα, την ΕΔΕΛ, τους κανόνες και τις διαδικασίες που προστατεύουν τη διαφάνεια και τη χρηστή διαχείριση. Επομένως το έργο στο αντικείμενο που όριζε πλημμελώς η σύμβαση 717 εκτελούνταν. Για να είναι λειτουργικό, δηλαδή για να μπορεί να λειτουργήσει όταν ολοκληρωνόταν το έργο, απαιτούνταν η συμπληρωματική και όλες οι εγκρίσεις που προβλεπόταν από τη διαχειριστική, το ελεγκτικό συνέδριο και στη συνέχεια το πόρισμα της ΕΔΕΛ.
• Εχουμε ακούσει τον ΣΥΡΙΖΑ να λέει ότι ένα από τα πρώτα πράγματα που θα κάνει, αν εκλεγεί κυβέρνηση, θα είναι η επαναφορά της ΔΕΗ στο Δημόσιο. Αυτό θα ισχύσει και για τον ΟΣΕ; Ποιο είναι το σχέδιό σας, ειδικά ύστερα από αυτό το τραγικό γεγονός;
Ο ΟΣΕ δεν είναι ιδιωτικός. Η ιδιωτικοποίηση των αρμοδιοτήτων του ΟΣΕ, δηλαδή της συντήρησης και της λειτουργίας της σιδηροδρομικής υποδομής, μέσω ΣΔΙΤ, όπως κατευθυνόταν από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, είναι απόλυτα λαθεμένη και επικίνδυνη. Οδήγησε στην τραγωδία των Τεμπών. Οφείλουμε σήμερα, που η χώρα έχει ανακτήσει την εθνική κυριαρχία που είχε παραχωρήσει με τα μνημόνια, αντί για ρουσφετολογικές προσλήψεις 4.500 ειδικών φρουρών, να προσλάβει το απαραίτητο προσωπικό, με τα απαραίτητα προσόντα και εκπαίδευση, σε όλους τους τομείς που σχετίζονται με την ασφάλεια των πολιτών. Το όραμα για μια άλλη Ελλάδα, δεν μπορεί να εκπληρωθεί με δογματισμούς, από παρέες συμφερόντων και από κυβερνήσεις συγκεντρωτικών επιτελικών δομών που η κύρια έγνοιά τους είναι η προπαγάνδα.
