Η ομιλία στην παρουσίαση του Βιβλίου «Δημόσιες Συμβάσεις – Ν. 4412/2016» ( εκδόσεις Σάκκουλα ) των Δημητρίου Ράικου, Ευαγγελίας Βλάχου, Ευανθίας Σαββίδη, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης.
Σας ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση, είναι ιδιαίτερη τιμή να προλογίζω το βιβλίο του κυρίου Ράικου, της κυρίας Βλάχου και της κυρίας Σαββίδη. Θα ήθελα να μου επιτρέψετε να προσπαθήσω να διαβάσω μερικές σημειώσεις μου χωρίς γυαλιά, με ότι σημειολογικά σημαίνει αυτό, διότι με έχει γεράσει ο Κωστής…
Θα προσπαθήσω λοιπόν να μεταφέρω λίγο το κλίμα στις δημόσιες συμβάσεις και στα δημόσια έργα. Σαν κοινωνία και σαν πολιτικό σύστημα, πιστεύω ότι έχουμε κατορθώσει να έχουμε τον πολιτισμό να μην ξεκινάει κάθε κυβέρνηση πλέον από το μηδέν σε ένα νομοθετικό έργο. Σε αυτό έχει βοηθήσει και η Ευρώπη, άρα εξελίσσεται το σύστημα και να εντοπίζουμε και πολιτισμένα ποιες είναι οι πολιτικές διαφωνίες που αλλάζουμε σε κάθε νομοθέτημα, και να είναι και διευκρινισμένο.
Εδώ είναι ένα κοινό ιδιαίτερο, αντιπρόεδρε θα μου επιτρέψεις, οι μισοί είναι δικηγόροι που έχουν «καταστρέψει» τη μισή χώρα, οι άλλοι μισοί είναι οι νομικοί, οι άλλοι μισοί είναι οι μηχανικοί που έχουν «καταστρέψει» την άλλη μισή… Αλλά παρηγορούμαστε, γιατί υπάρχουν οι οικονομολόγοι και οι μηχανικοί και οι δικηγόροι και είμαστε ικανοποιημένοι για αυτό! Δηλαδή έχουμε άλλοθι…
Με πάρα πολλούς από εσάς έχουμε συνεργαστεί σε διάφορες φάσεις. Θα ήθελα να μιλήσω λίγο για το βιβλίο. Περιέχει τη σύγκριση με την προηγούμενη νομοθεσία και στα δημόσια έργα και στις μελέτες. Αυτό σημαίνει ότι είναι ένα πολύτιμο βοήθημα για το μέλλον, όχι μόνο για το παρόν.
H ομιλία στην παρουσίαση του βιβλίου “Δημόσιες Συμβάσεις – Ν. 4412/2016 – Ερμηνεία κατ’ άρθρο” > https://t.co/0ajKenkdTN pic.twitter.com/NR2FWCngEL
— Χρήστος Σπίρτζης (@c_spirtzis) 11 Ιουνίου 2018
Περιέχει όλες τις σχετικές διατάξεις που ισχύουν από τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς, από τις εθνικές ρυθμίσεις και από τα έργα και τις μελέτες, όπως είναι τα μητρώα. Περιέχει και αποτυπώνει όλα τα κρίσιμα σημεία και τους σκοπούς που είχαμε όταν συμπεριλήφθηκαν στο σχέδιο Νόμου, στο Νόμο πλέον. Παραθέτει τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, των Εθνικών Δικαστηρίων, τις αποφάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου, και για πολλά από αυτά είχε γίνει απόπειρα τότε, με τη συνεργασία που είχαμε με την ΕΑΑΔΗΣΥ να μην είναι στον αέρα, και να περιληφθούν, να μην αποτελούν δηλαδή πεδίο δικαστικών εμπλοκών μεταξύ του δημοσίου και των εργοληπτών ή των μελετητών αλλά να είναι ξεκάθαρο το πλαίσιο.
Πιστεύω ότι είναι ένα βιβλίο που λίγες τριάδες επιστημόνων θα μπορούσαν να γράψουν, να είναι συγγραφείς του. Πρέπει να έχουν πολυετή τεχνογνωσία, να έχουν εμπειρία στις δημόσιες συμβάσεις, να έχουν συνεργαστεί και να μπορούν να συνεργαστούν, να αποδίδει αυτή η συνεργασία. Επομένως, να δώσουμε ταπεινά συγχαρητήρια και στους τρεις για αυτό το βιβλίο.
Είναι μεγάλη τιμή για τη χώρα μας που οι τρεις συγγραφείς υπηρετούν ο καθένας από το δικό του μετερίζι, ή την Ελληνική Δικαιοσύνη ή και τις συνταγματικά κατοχυρωμένες Ανεξάρτητες Αρχές. Ναι, δεν έχω να πω κάτι άλλο, τα άλλα λόγια είναι πιο φιλικά, είναι πολύ γλυκοί άνθρωποι και οι τρεις. Και ο κύριος Ράικος, εγώ τον γνώρισα ως πρόεδρος του ΤΕΕ, δεν είναι μόνο ότι δεν ελέγχεται Κώστα. Είναι ότι ήταν και ειλικρινής. Δηλαδή έλεγε:
Δε χρειαζόταν να νομοθετήσεις τον 4281 τότε, γιατί απλά οι οδηγίες που εναρμονίζονταν, η 17 και η 18, είχαν ξεπεραστεί και έπρεπε να εναρμονιστούμε με τις νέες, που εναρμονιστήκανε με αυτό το Νόμο.
Ποια ήταν η διαφορά: Και αρχίζουμε να μπαίνουμε στην ουσία, αν και χρωστάω εκτός από το να ευχαριστήσουμε την τριάδα των συγγραφέων, γιατί παρευρίσκονται και στην αίθουσα, να ευχαριστήσουμε και την κυρία Χιωτέλη Εριφύλη που ήταν συνεργάτης του Γιώργου του Σταθάκη και την Τίνα Κόλλια που είναι δική μου συνεργάτης… ακόμη, έχει αντέξει δηλαδή η κοπέλα όλο αυτό τον καιρό… Γιατί και οι δύο συνεργάστηκαν και έριξαν πολλά ξενύχτια για να γραφτεί αυτός ο νόμος σε συνεργασία με την ΕΑΑΔΗΣΥ.
Τώρα, τι περιέχει και ποια είναι κατά τη γνώμη μου τα κρίσιμα θέματα και οι μεγάλες τομές σε σχέση με τα δημόσια έργα. Να πούμε ότι το συνολικό σύστημα παραγωγής των δημοσίων έργων δεν περιορίζεται μόνο στο Νόμο των δημοσίων συμβάσεων και των δημοσίων έργων και υπηρεσιών. Μιλάμε για ένα πλέγμα νομοθεσίας που περιλαμβάνει πολλά υπουργεία, πολύ μεγάλο εύρος της νομοθεσίας. Ας πούμε ότι βελτιστοποιούμε, κάνουμε το τέλειο. Το τραπέζι εδώ πέρα, ας πούμε, ότι εδώ συμφωνεί τον τέλειο νόμο και τον περνάει! Θα έχουμε καθυστερήσεις στα δημόσια έργα; Θα έχουμε. Γιατί θα έχουμε καθυστερήσεις; Γιατί δεν είναι μόνο ένας νόμος. Είναι ο νόμος αυτός, υπάρχουν όμως και πολλοί νόμοι του Υπουργείου Πολιτισμού, του Υπουργείου Δικαιοσύνης, των δομών του Καλλικράτη, των δημάρχων στον Καλλικράτη, για να παραχθεί ένα δημόσια έργο ή μια δημόσια υπηρεσία. Και το Υπουργείο Δικαιοσύνης -μια που έχουμε και πολλούς νομικούς εδώ-, είναι «εκπληκτικό» και το έχουμε ζήσει πάρα πολύ, το πέρα-δώθε με διάφορες αρμόδιες δικαστικές αρχές, και με γκρίζες ζώνες που δεν βελτιώνονται ποτέ και με λειτουργία τέτοια. Αλλά να περιοριστούμε τώρα στο νόμο των δημοσίων συμβάσεων. Και κάνουμε, όπως είπε και ο Αντιπρόεδρος μία δουλειά για να δούμε όλο το πλαίσιο των δημοσίων συμβάσεων και των δημοσίων έργων και που κολλούν, με την ευκαιρία και της αναθεώρησης του Καλλικράτη.
Θεωρώ λοιπόν ότι η πρώτη μεγάλη αλλαγή σε σχέση με το νόμο 4281 και των οδηγιών 17 και 18 ήταν κυρίως ότι σταμάτησε να αντιμετωπίζεται ο τεχνικός κόσμος της χώρας ως εμπόρευμα. Δηλαδή, σταμάτησε η επιστημονική εργασία να θεωρείται παροχή υπηρεσίας. Μπορούμε λοιπόν να έχουμε ποιοτική αξιολόγηση που δεν την είχαμε στον 4281, ανεξάρτητα αν εφαρμόστηκε ή όχι. Κι αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό θέμα, ένα πάρα πολύ σημαντικό θέμα, μία πολύ μεγάλη αλλαγή και στο πνεύμα του πώς πηγαίνουν τα έργα. Επειδή πολλοί από το νομικό κόσμο της χώρας δεν το ενστερνίζονται αυτό, να δούμε αν μέσα στο νόμο των δημοσίων συμβάσεων εμπεριέχονταν οι νομικές υπηρεσίες και δεν καλύπτονταν απλά το ειδικό πλαίσιο που έχουμε για τους νομικούς της χώρας, για τους δικηγόρους της χώρας. Άρα είναι καλό να στηρίζεται η επιστημονική εργασία και να μην ισοπεδώνεται σε μία λογική, αν θέλετε, που καθορίζει η αγορά και όχι αντίστοιχα νομοθετήματα.
Η δεύτερη μεγάλη αλλαγή είναι ότι ενισχύθηκαν οι διαδικασίες για την προετοιμασία της δημοπράτησης των έργων. Δηλαδή, γίνονται υποχρεωτικά οι απαλλοτριώσεις πριν τη δημοπράτηση των δημοσίων έργων όπως και οι αναγκαίες αρχαιολογικές εργασίες. Θα έχουμε από αυτό καθυστερήσεις; Θα έχουμε καθυστερήσεις. Να το ανατρέψουμε; Αυτό δεν είναι στην οδηγία. Τι κάναμε λοιπόν; Είπαμε ότι όποιος Δήμος, όποιος φορέας θέλει να προχωρήσει ένα έργο θα το βαφτίζουμε επί της ουσίας με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου έργο Εθνικής σημασίας για να υπάρχουν οι προβλέψεις που υπάρχουν στο 7Α και να μπορούμε να κάνουμε να συντελούμε γρήγορα τις απαλλοτριώσεις.
Αν δεν το κάνουμε αυτό και βγάλουμε παραδείγματος χάρη ένα μεγάλο έργο, όπως είναι το αεροδρόμιο στο Καστέλι ή το βόρειο οδικό άξονα Κρήτης ή ένα μικρό έργο σε ένα δήμο χωρίς να έχουν συντελεστεί οι απαλλοτριώσεις και οι αρχαιολογικές εργασίες. Θα μπούμε μετά στη λογική του να έρχεται ο Σηργιανός και οι τεχνικές εταιρείες να διαπραγματεύεται με το υπουργείο τι αποζημιώσεις θα πάρουν για τις καθυστερήσεις με υπαιτιότητα του ελληνικού δημοσίου. Άρα θεωρώ ότι είναι μία πολύ μεγάλη τομή που όποιος πάει να την ανατρέψει μάλλον γυρνάει τη χώρα πολλά χρόνια πίσω και της κοστίζει και πολλά δισεκατομμύρια.
Η τρίτη μεγάλη αλλαγή είναι ότι θεσμοθετήθηκε η υποχρεωτική διαβούλευση των προδιαγραφών με σαφέστατες διαδικασίες και κανόνες. Θα πω κάποια πράγματα λίγο γρήγορα για να μην κουράσω και θα τα συζητήσουμε στη συνέχεια.
Η τέταρτη μεγάλη αλλαγή είναι η ευθύνη και οι προδιαγραφές που πρέπει να έχουν οι υπεργολάβοι και οι φορείς που παρέχουν τη δάνεια ικανότητα.
Η πέμπτη αλλαγή είναι ότι θεσμοθετήθηκαν κανόνες εκτέλεσης για όλες τις δημόσιες συμβάσεις, που δεν υπήρχαν, όπως παραδείγματος χάρη το δικαίωμα της μονομερούς λύσης σύμβασης υπέρ του δημοσίου.
Η έκτη μεγάλη αλλαγή είναι η προώθηση των δημοσίων συμβάσεων με κοινωνικά κριτήρια όπως η επαγγελματική ένταξη των ατόμων με αναπηρία, οι κοινωνικοί συνεταιρισμοί, οι εργαζόμενοι που μειονεκτούν.
Η έβδομη αλλαγή είναι η τεχνική επάρκεια των αναθετουσών αρχών. Βάζω μία άνω τελεία εδώ για να εντοπίζουμε και σε ποια σημεία ακούμε διαμαρτυρίες. Η Ρένα τα έχει ζήσει από πρώτο χέρι και εγώ, έγινε και μία διαβούλευση με την ΚΕΔΕ, με τους δημάρχους της Αττικής για να τα εντοπίσουμε αυτά και να τα διορθώσουμε. Η πλειοψηφία των θεμάτων αφορούσαν την Αρχαιολογία, το Ελεγκτικό Συνέδριο, τα 48 βήματα μέσα στις δομές της τοπικής αυτοδιοίκησης και κυρίως της αποκεντρωμένης. Αλλά υπάρχουν μερικές γκρίζες ζώνες, όπως η επάρκεια των αναθετουσών αρχών. Γίνεται μία αναθέτουσα αρχή που δεν έχει τρεις μηχανικούς για να κάνει το διαγωνισμό, να εκτελεί δημόσιες συμβάσεις και δημόσια έργα; Είναι πολύ απλό το ερώτημα. Επειδή υπάρχει αίτημα να ανατραπεί αυτό από κάποιους δημάρχους. Πώς θα εκτελέσει δημόσια έργα χωρίς να έχει στοιχειωδώς μία επαρκέστατη τεχνική υπηρεσία; Αυτό είναι παραδείγματος χάρη ένα σημείο που συνεργαζόμαστε με το Υπουργείο Εσωτερικών, με τον Πάνο τον Σκουρλέτη για να υπάρχουν διαδημοτικές τεχνικές υπηρεσίες, να υπάρχει μία καλύτερη κατανομή του τεχνικού προσωπικού στη χώρα.
Η όγδοη μεγάλη αλλαγή αφορά τον τρόπο συγκρότησης των επιτροπών. Γίνεται πλέον με ηλεκτρονική κλήρωση. Το ηλεκτρονικό σύστημα έγινε από την ψήφιση του νόμου μέχρι σήμερα και λειτουργεί.
Το ένατο σημείο είναι οι απευθείας αναθέσεις με ηλεκτρονικό τρόπο. Δεν σταμάτησαν να υπάρχουν απευθείας αναθέσεις, απλά δεν λέει ο δήμαρχος σε ποιον το αναθέτει. Γίνεται κλήρωση. Έγινε το ηλεκτρονικό σύστημα;
Έγινε. Εφαρμόστηκε από όλους; Η συντριπτική πλειοψηφία των φορέων δεν έχει προχωρήσει την εκδήλωση ενδιαφέροντος για να κάνει τις απαιτούμενες λίστες για να κάνει απευθείας αναθέσεις. Γιατί; Γιατί το αίτημα ήταν να θέλει ο οποιοσδήποτε δήμαρχος ή υπουργός ή περιφερειάρχης να αναθέτει στον φίλο του τον Κωστή 5 ή 10 απευθείας αναθέσεις. Είναι ένα δεύτερο σημείο αν θέλετε τριβής με κάποιους δημάρχους που εγώ τουλάχιστον δεν είμαι διατεθειμένος να υποχωρήσω. Λειτουργεί το ηλεκτρονικό σύστημα. Υποχωρήσαμε εκεί που είχανε δίκιο κάποιοι δήμαρχοι. Στα μικρά νησιά δηλαδή ή στους πολύ ορεινούς δήμους που έκαναν εκδήλωση ενδιαφέροντος και δεν βρέθηκαν τρεις, βεβαίως εκεί δώσαμε τη δυνατότητα και τροποποιήθηκε, είναι μία από τις αλλαγές που είπε ο Κωστής, να μπορεί ο δήμος να αναθέτει σε όποιον μπορεί να ανταπεξέλθει στην περιοχή του. Να μην χρειάζονται τρεις φορείς δηλαδή για να γίνεται η κλήρωση. Θεσμοθετήθηκε ο φάκελος δημόσιας σύμβασης, επιταχύνθηκε και απλοποιήθηκε η διαδικασία ανάθεσης. Μία από τις επίσης μεγάλες αλλαγές είναι ο ανάδοχος όταν δεν έχουμε μελέτη εφαρμογής πριν την έναρξη των εργασιών να παραδίδει μελέτες εφαρμογής, που δεν είχαμε. Θεσμοθετείται ο μελετητής, και αυτό είναι μία από τις μεγαλύτερες τομές, να ολοκληρώνει την εργασία του ως τεχνικός σύμβουλος της επίβλεψης των έργων. Μέχρι τώρα τι είχαμε; Παρέδιδε ο κ. Σπίρτζης τη μελέτη, την παραλάμβανε ο κ. Χατζηδάκης και ξεκοβόταν τελείως από το έργο. Αν παρέδιδα εγώ εφημερίδες που ήταν πολύ σύνηθες και δεν είχα τον απαραίτητο σωστό έλεγχο, ερχόταν ο εργολάβος και έλεγε στη δημόσια υπηρεσία δεν έχει εφαρμοσιμότητα η μελέτη. Αλλαγές, νέες τιμές και όλα τα υπόλοιπα που ξέρετε, πολλές φορές αυτό γινόταν και σκοπίμως. Γιατί δεν υπήρχε κάποιος να υποστηρίξει τη μελέτη του. Εδώ λοιπόν ο μελετητής είναι τεχνικός σύμβουλος της επίβλεψης, στηρίζει τη μελέτη του και αν δεν έχει εφαρμοσιμότητα η μελέτη του είναι υποχρεωμένος να την συμπληρώσει, να την τροποποιήσει αδαπάνως για το ελληνικό δημόσιο. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό σημείο και μία πάρα πολύ μεγάλη τομή. Ακολουθεί δηλαδή ο μελετητής το έργο μέχρι το τέλος. Αυτό δεν αρέσει και σε πολλές δημόσιες υπηρεσίες που ήθελαν να ορίζουν άλλο σύμβουλο μετά, κατά τη φάση κατασκευής του έργου για να τα λέμε κι όλα.
Άλλαξε το σύστημα μελέτη/κατασκευή. Αυτό είναι ένα άλλο σημείο τριβής. Πως αντιμετωπίζαμε το στήσιμο, για να το πούμε λαϊκά, των έργων που δημοπρατούνταν με το σύστημα μελέτης/κατασκευής. Περιορίζαμε σε ποιες κατηγορίες έργων μπορούσε να γίνει αυτός ο διαγωνισμός. Για χρόνια. Και είχε καταλήξει, αν θυμάμαι καλά, μόνο σε κάποια αποχετευτικά συστήματα, σε κάποιους βιολογικούς… Το σύστημα μελέτη/κατασκευή είναι ένα σύστημα που χρησιμοποιεί ως εργαλείο όλος ο πλανήτης. Όχι για να στήνει έργα, για να είναι πιο ευέλικτοι οι διαγωνισμοί. Επομένως, εντοπίσαμε τα σημεία που ήτανε γκρίζα, τα αλλάξαμε, εκκρεμούσαν στο γραφείο μου εκατοντάδες φάκελοι με το παλιό σύστημα της μελέτης/κατασκευής, δεν είχα υπογράψει κανένα.
Τώρα δεν υπάρχει αίτημα για να γίνει, ένα αίτημα, για να γίνει με τον νέο τρόπο μελέτης/κατασκευής οι διαγωνισμοί που υπήρχανε πριν. Δηλαδή τα αιτήματα ήταν εκατοντάδες για στημένα έργα! Σήμερα που υπάρχει, έγινε ηλεκτρονικό μητρώο για τις κληρώσεις, δεν μπορεί ο υπουργός να πει από το υπουργείο του θα είναι ο Διονύσης ο Μακρής στην επιτροπή που τον βλέπω μπροστά μου, και θα είναι από τους υπόλοιπους φορείς, εκεί δεν υπάρχει ένα αίτημα, για να σας πω και το ακόμη χειρότερο οι περισσότεροι φορείς δεν έχουν βάλει καν τους μηχανικούς τους, δεν τους έχουν εγγράψει για να μπουν στις επιτροπές μελέτης/κατασκευής.
Δέκατη έκτη αλλαγή είναι οι υπηρεσίες έρευνας, ξέρετε τις γκρίζες ζώνες που αναθέτανε ως ερευνητικά μελετητικό αντικείμενο.
Δέκατη έβδομη αλλαγή είναι οι αναθέσεις συμβάσεων μελετών, προσδιορισμό της τεχνικής λύσης.
Δέκατη όγδοη αλλαγή είναι οι απρόβλεπτες δαπάνες στις συμβάσεις μελετών που δεν υπήρχαν ποτέ.
Θεωρώ ότι, έχω να πω κι άλλα, δεν θα τα πω τώρα, θα τα πω αργότερα. Θέλω να δώσω συγχαρητήρια στον Κωστή για την επιλογή που είχε κάνει τότε για τον Δημήτρη τον Ράικο, έτσι πρέπει να είμαστε γενναιόδωροι, σε αντίθεση με άλλες επιλογές που είχε κάνει σε άλλες ανεξάρτητες αρχές, και συνεχίζουμε αυτή την προσπάθεια πολύ σύντομα. Πραγματικά, η μία μεγάλη Αρχή που διαπραγματευόμαστε δύο χρόνια με τους θεσμούς είναι αυτό το έρημο το παρατηρητήριο τιμών και προδιαγραφών τεχνικών εργασιών, το οποίο ιδρώνουμε για να τους πείσουμε για ότι ισχύει σε όλο τον κόσμο. Ότι δηλαδή δεν μπορεί να έχουμε άλλες προδιαγραφές για τα δημόσια έργα κι άλλες για τα ιδιωτικά. Εντάξει, το έχουμε περάσει, ολοκληρώθηκε σχεδόν η διαβούλευση, θα θεσμοθετηθεί και μέσα από εκεί, που πρέπει να γίνει πολύ δουλειά, θα σταματήσουμε να έχουμε λογικές σαν κι αυτή που έχει η Επιτροπή Ανταγωνισμού που στην προσπάθεια να περιορίσουμε τις εκπτώσεις στα δημόσια έργα, μας έστειλε γνωμοδότηση που επί της ουσίας λέει ότι επιτρέπεται και το 100% έκπτωση, αρκεί να είναι αιτιολογημένο. Και αυτό δείχνει την πολιτική κατεύθυνση που έχουνε κάποιες ρυθμιστικές αρχές που θέλουν να λέγονται ανεξάρτητες και είναι πιο εξαρτημένες από την εξάρτηση κατά τη γνώμη μου. Γιατί το έχω πει πάρα πολλές φορές οπότε εκεί θα μου επιτρέψει ο Κωστής να μη του δώσω συγχαρητήρια για τις επιλογές του σε αντίθεση με την ΕΑΑΔΗΣΥ. Επίσης θέλω να πω ότι ο Κωστής δεν ανήκει στο επικοινωνιακό επιτελείο της Νέας Δημοκρατίας γιατί αν άνηκε θα έφταιγα εγώ για όλα, όπως έχετε διαπιστώσει.
Να κλείσω με το ότι η χώρα έχει τεχνογνωσία, έχει αναπτύξει διαδικασίες όλα αυτά τα χρόνια, τις τελευταίες δεκαετίες και το βελτιώνουμε συνέχεια με μικρότερους ή μεγαλύτερους ρυθμούς. Πρέπει να υπάρχει η μεγαλύτερη δυνατή συνεννόηση και συγκλίσεις, ακόμα και οι πολιτικές διαφωνίες να είναι εντοπισμένες για να ξέρουμε όλοι τι θα τροποποιηθεί αν αλλάξει Κυβέρνηση, που δεν πρόκειται, ή αν δεν θα αλλάξει, να υπάρχει ένα καλό κλίμα, να μην υπάρχουν ανησυχίες. Θεωρώ, επειδή έχει ακουστεί, ότι οι προβλέψεις που έγιναν και αυτά που ψηφίσαμε δεν θα αλλάξουν αυτά που ξέρει ο νομικός και τεχνικός κόσμος, το Προεδρικό Διάταγμα τόσο για τα επαγγελματικά δικαιώματα που εκκρεμούσε πενήντα χρόνια είναι στο τέλος του από την εξέταση που έχει το Συμβούλιο της Επικρατείας, έχει στείλει και παρατηρήσεις. Το Προεδρικό Διάταγμα για τα μητρώα το ίδιο, δεν καταργούνται τα μητρώα, έτσι όπως κάποιοι θα ήθελαν και θα είμαστε πραγματικά ευτυχείς αν και οι ανεξάρτητες αρχές και τα πρόσωπα, οι διακριτοί νομικοί και μηχανικοί που υπάρχουν στείλουνε προτάσεις για τη βελτίωση του συστήματος που έχουμε. Στην κατεύθυνση που είπε και ο αντιπρόεδρος και ο Κωστής Χατζηδάκης, την τεχνοκρατική. Την πολιτική εγώ και ο αντιπρόεδρος. Σας ευχαριστώ πολύ.
